Žutica kod beba

Žutica se kod beba uglavnom javlja kao znak nerazvijenosti bebinog organizma i njegovog susreta sa vanmateričnim svijetom (fiziološka žutica).

Kod odraslih, ali i u rjeđim slučajevima kod beba, žutica je uglavnom jedan od simptoma koji ukazuje na postojanje neke bolesti. Žuticu kod beba možete primijetiti tako da prstom pritisnete nos ili grudi blijedog djeteta i primijetite žute tragove koji ostaju na koži. Ukoliko vaša beba ima tamniji tip kože možete primijetiti po boji beonjača ili desni.

Fiziološka žutica

Fiziološka žutica je uobičajena pojava koja pogađa više od polovinu beba koje se rode u terminu, a znatno više prijevremeno rođene bebe. Ona je znak nespremnosti bebinog organizma na život van majčine utrobe. Naime, beba se rađa sa velikom gustinom krvi, u kojoj su sve komponente blago povišene, između ostalog i crvena krvna zrnca koja u sebi nose hemoglobin.

U hemoglobinu nastaje i jedinjenje koje se zove nekonjugovani bilirubin koje ima žuto-zelenkastu boju koja je zaslužna za žućkastu obojenost kože prilikom pojave žutice. Kako je u prvim danima života bilirubin kod beba povišen, organizam teži da taj višak izbaci putem jetre.

U jetri tada procesom konjugacije nekonjugovani bilirubin postaje konjugovani koji se izlučuje u žučni mjehur. Kontrakcijom žučnog mjehura uslijed varenja hrane konjugovani bilirubin dospijeva do tankog crijeva gdje ga razgrađuju crevne bakterije, i tako se dalje modifikuje u bezbojna jedinjenja koja napuštaju organizam bebe putem stolice.

Ovo je prirodni proces samostalne borbe organizma sa viškom bilirubina u krvi, stoga se fiziološka žutica povlači sama  nakon par dana, kada jetra bebe ojača i kada višak bilirubina napusti organizam. U ovome ključnu ulogu ima pravilna ishrana bebe u prvim danima života, jer sistem organa za varenje pomaže u procesu izbacivanja viška bilirubina.

Kod svih beba je bilirubin u blagom porastu odmah po rođenju, ali je samo kod nekih ta količina dovoljna da izazove žuticu. Međutim, fiziološka žutica ne ostavlja posljedice po zdravlje bebe, stoga nema razloga za paniku

Laktaciona žutica

Ovaj oblik žutice se javlja kod pojedinih beba koje doje jer u majčinom mlijeku postoji supstanca – 3-alfa 20-beta pregnandiol, koja usporava proces razgradnje bilirubina unutar jetre, te zato dolazi do nagomilavanja bilirubina i pojave žutice.

Ovakva žutica se najčešće javlja kada je beba već puštena iz bolnice, a vrijednost bilirubina može varirati sve do desete sedmice. I ova žutica se povlači sama od sebe, a ostatak analiza, osim povišenog bilirubina, pokazuje da je beba zdrava.

Patološka žutica

Patološka žutica je znatno rijeđi oblik žutice kod beba. Patološkom se može smatrati svaka žutica koja se javlja kao pokazatelj nekog oboljenja ili infekcije.Žutica je patološka ukoliko dođe do nekompatibilnosti između Rh faktora koja može da postoji između krvne grupe majke i bebe. Ukoliko je majka Rh-negativna postoji rizik od pojave komplikacija, stoga je bitno da za vrijeme trudnoće kontroliše antitijela koja se nalaze u njenoj krvi, a koja bi potencijalno mogla biti opasna po zdravlje bebe. U trenutku porođaja antitijela Rh-negativne majke mogu razoriti eritrocite u krvi bebe, pri čemu dolazi do hemolize, koja vodi smanjenom broju eritrocita (anemija) i povećanju bilirubina u krvi (žutica).

Hemoliza kao bolest ima tri stadija, u zavisnosti od posljedica koje ostavlja. Najblaži stadij je pojava anemije, a najteži oštećenje mozga tzv. kernikterus, uvećanje jetre i slezene. Međutim, hemolizu je danas moguće tretirati i prije samog porođaja ukoliko za tim postoji potreba – transfuzijom krvi odgovarajuće krvne grupe dok je plod još u maternici.

Nakon porođaja postoje dvije osnovne vrste terapija koje se sprovode u procesu liječenja hemolize:

Fototerapija – osvjetljavanje gole bebe specijalnom plavom svjetlošću određene talasne dužine (u savremenijim bolnicama se koristi i zelena i bela svijetlost), koja utiče na razgradnju viška bilirubina unutar kože i unutar krvi, koji je i zaslužan za pojavu žutice.

Eksangvinotransfuzija – krv bebe se u potpunosti zamjenjuje krvlju donatora sa odgovarajućom krvnom grupom. Ova metoda se sprovodi u teškim stadijima hemolize, i dosta je napredovala u borbi protiv težih oštećenja na mozgu kao posljedica hemolize.S druge strane, patološka žutica se može javiti i kao znak infekcije (hepatitis B ili C, HIV, toksoplazma, citomegalovirus, ređe sifilis), nasljednih bolesti, oštećenja žučne cijevi, ciste na žučnom kanalu…. Ovakav oblik žutice je često znak poremećaja u lučenju žuči (trudnička holestaza), te se često zove i holestatska žutica. Pored konjugovanog bilirubina koji tada raste u krvi, povećava se i procenat žučne kiseline, što dovodi do svraba, a kao simptom se javlja i stolica bledo sivkaste boje. U ovom slučaju može doći do ozbiljnog uvećanja jetre koje može imati velike posljedice, a hirurškom intervencijom je moguće riješiti određene komplikacije.

Povezanost žutice kod beba i dehidracije

Nekada se žutica može javiti kao posljedica nedovoljnog unosa tečnosti u bebin organizam, pri čemu ne može doći do razgradnje nagomilanog bilirubina i njegovog izbacivanja putem stolice. Ovo se često dešava sa bebama čije majke nemaju iskustva u dojenju, koje imaju problema sa bradavicama, koje primjenjuju neodgovarajuće tehnike dojenja, ili čije bebe sisaju u prazno.

Dehidracija se tretira odgovarajućim unosom tečnosti, odnosno pravovremenim i pravilnim dojenjem, izmlazanjem mleka ili uvođenjem formule ukoliko majka nema svoje mlijeko. Budući da je beba koja ima žuticu prilično pospana, kada je vrijeme za obrok treba je probuditi i nahraniti.

Za sve informacije o količini mlijeka treba se konsultovati sa doktorom ili babicom. Također, ukoliko dođe do težih oblika dehidracije, doktor će možda uvesti nadoknadu tečnosti intravenskim putem u kombinaciji sa fototerapijom, ukoliko žutica ne nestaje sama od sebe. Vodu nikako nemojte davati bebi na svoju ruku, jer duža konzumacija vode koja ne sadrži nutrijente potrebne bebi može da napravi zastoj u napredovanju bebe.

Koji god oblik žutice da je u pitanju, fototerapija se može primijeniti, jer ne ostavlja nikakve posljedice po zdravlje bebe, a djelotvorna je u razgradnji viška bilirubina. Ukoliko primijetite bilo kakve znake žutice ili zastoj u napredovanju bebe, o tome obavijestite doktora.